NEWFOTOGRAFIE 20200218 050 - Veritas Advies
heart with a red oil pastel 6334 - Veritas Advies

De nieuwe donorwet; voor iedereen.

Een ander onderwerp dan normaal. Even geen juridisch-ondernemers-geklets maar juridisch geklets wat voor iedereen van 18+ geldt.

Wie vóór 1 juli geen bezwaar heeft aangetekend, staat namelijk automatisch als orgaandonor geregistreerd in het donorregister. Deze wet geldt voor iedereen van 18 jaar en ouder die ingeschreven staat in een Nederlandse gemeente.

In dit artikel vertel ik je alles wat moet je weten over deze nieuwe wet.

Wat is het donorregister?
In 1998 is het Donorregister opgericht om de Wet op de orgaandonatie uit te voeren. Deze wet stelt dat iedereen vanaf 12 jaar of ouder, die ingeschreven staat in een Nederlandse gemeente, een keuze kan maken over orgaandonatie. Het doel is duidelijkheid geven aan iedereen die bij donatie betrokken is. Bovendien kan daardoor het aantal donaties worden verhoogd. Verder verbiedt de wet handel in organen en weefsel en zorgt het voor rechtmatige toewijzing en verdeling.

De rol van het register is: registreren en informeren. Daarvoor wordt samengewerkt met de Nederlandse Transplantatie stichting. Die treedt op als tussenpersoon als een arts de keuze wil inzien. Daarom is de organisatie altijd bereikbaar. Jaarlijks schrijft het donorregister jongeren aan die 18 jaar zijn geworden. Hierin wordt gevraagd een keuze te maken. Er zit een formulier en antwoordformulier bijgevoegd om het ingevuld terug te kunnen sturen.

Een keuze maken
Wanneer je niet reageert op de oproep om een keuze in te vullen, dan kom je in het register met ‘geen bezwaar’. In dat geval kunnen alle weefsels en organen, na je overlijden, naar een patiënt gaan. Er zijn dan dus geen organen of weefsels uitgesloten.

Er zijn vier keuzes rondom orgaandonatie:
1. Ja, ik geef toestemming. Je wordt donor en kunt kiezen welke organen en weefsels je niet wilt doneren.
2. Nee, ik geef geen toestemming. Je wordt geen donor.
3. Mijn partner of familie beslist. Dit gebeurt na het overlijden.
4. Een door mij gekozen persoon beslist. Voor wanneer je wilt dat iemand anders kiest na je overlijden.

Het is dus belangrijk om je met ‘nee’ te registreren wanneer je geen donor wilt zijn!

Wat en wanneer kun je doneren?
Orgaandonatie kan alleen als je in het ziekenhuis overlijdt. Een arts stelt de dood vast via vastgelegde regels en afspraken. De oorzaak van het overlijden bepaalt hoe de orgaandonatieprocedure verloopt en welke organen daarna voor donatie geschikt kunnen zijn. Maar wat kun je eigenlijk doneren? Wat betreft organen zijn dit je: hart, lever, nieren, longen, alvleesklier en darmen. En voor weefsels zijn dit: huidweefsel, botweefsel, oogweefsel, hartkleppen en bloedvaten. Je kunt zelf aangeven wat je niet wilt doneren.

Keuze vastleggen en wijzigen
Ruim 7 miljoen Nederlanders hebben hun keuze voor orgaandonatie al vastgelegd in het register. Wie dit nog niet heeft gedaan krijgt tussen 1 september 2020 en 31 maart 2021 een brief om dit alsnog te doen. Reageer je niet binnen 6 weken, dan krijg je een herinneringsbericht. Wanneer je daar ook niet op reageert kom je in het register met ‘geen bezwaar’ tegen orgaan en weefsel donatie. Dit wordt dan per brief bevestigd.

Het is belangrijk zelf de keuze te maken en vast te leggen in het donorregister. Als je op dit moment al geregistreerd staat, blijft deze registratie geldig na invoering van de nieuwe wet. Het is op elk moment mogelijk deze keuze te wijzigen of verwijderen via de site van het donorregister. Hiervoor heb je DigiD nodig. Daarnaast zijn er bij bibliotheken en gemeenten ook formulieren beschikbaar.

Verschil met de huidige wet en nabestaanden
Over de rol van nabestaanden was veel onduidelijkheid. Eerder lag het lot in handen van de nabestaanden, als je niet geregistreerd was. Nu staat iedereen in principe geregistreerd en is deze rol beperkter. Zij mogen in ieder geval beslissen als je geregistreerd staat met: mijn partner of familie beslist. Ook wanneer je nog niet geregistreerd staat, bijvoorbeeld omdat je net 18 bent geworden, beslissen je nabestaanden.

Laten we voorop stellen dat er alles aan wordt gedaan om je beter te maken. Echter, wanneer duidelijk is dat dit niet kan en je overlijdt, dan mag de arts je keuze in het donorregister bekijken. Een arts bespreekt met de familie welke keuze je hebt gemaakt. Zij horen dan wat jouw keuze was en hoe de donatie gaat. Op dat moment kan je familie alles vragen. Is er geen familie? Dan moet de arts de keuze bespreken met iemand die een grote rol speelt in je leven. Bijvoorbeeld een goede vriend of mantelzorger. Krijgt de arts niemand te pakken? Dan gaat de donatie niet door.

Binnen de nieuwe wet kan de nabestaande ervoor kiezen de ‘ja’ of ‘nee geen bezwaar’ registratie aan te vechten. Dit kan als zij denken dat het niet overeen komt met de wens van de overledene. Volgens de huidige wet was dit nog niet mogelijk. Toch ging 5-10% van de donaties niet door, ondanks toestemming van de donor zelf. Dit gebeurt als de nabestaanden zwaarwegende bezwaren hebben.

Buitenlanders in Nederland
De donor wet is niet alleen voor mensen met de Nederlandse nationaliteit. Ook voor buitenlanders (personen met een andere nationaliteit) geldt dit als zij staan ingeschreven in een Nederlandse gemeente. Dit was al zo en blijft ook bij de nieuwe wet gelden. Omdat zij soms maar kort in Nederland verblijven, krijgen ze 3 jaar nadat zij in Nederland zijn komen wonen, een brief om de keuze in te vullen. Zij kunnen dit ook eerder doen. Is er geen keuze ingevuld voor het ontvangen van de brief, dan beslist de partner of familie over donatie.

Nederlanders in het buitenland
De nieuwe wet geldt niet voor Nederlanders die in het buitenland wonen en niet meer staan ingeschreven in een Nederlandse gemeente. Wanneer je weer terug komt in Nederland en hier gaat wonen en staat ingeschreven, ontvang je een brief om de keuze aan te geven.

Wilsonbekwaamheid
Iemand die niet goed kan begrijpen wat de donatie van weefsel of organen inhoudt, mag niet zelf kiezen. Dit kan bijvoorbeeld iemand zijn met dementie. Zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger kan vanaf 1 juli 2020 de keuze namens diegene invullen. Voor 1 juli 2020 stond iemand die wilsonbekwaam is niet in het register.